Privileges
In de middeleeuwen zijn gewesten – provincies – en steden in de Nederlanden relatief vrij en onafhankelijk. In ruil voor hun steun aan het landsbestuur, krijgen de gewesten privileges, ofwel voorrechten en vrijheden. Ze mogen meepraten, kunnen dienst in het leger weigeren of de hoogte van de belastingen bediscussiëren.
IJzeren Kast van Dordrecht. In deze met ijzer verstevigde houten kast bewaart de stad Dordrecht vanaf de middeleeuwen de privileges.
collectie Huis Van Gijn
ca. 1450-1500
Groot Privilege
In 1477 dwingen de gewesten het Groot Privilege af van de jonge vorstin Maria van Bourgondië. Daarin belooft ze meer vrijheid en geeft ze haar onderdanen het recht in opstand te komen bij het schenden van privileges. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog gebruiken de opstandelingen onder andere het Groot Privilege om hun opstand te rechtvaardigen.
Groot Privilege van Maria van Bourgondië
collectie Regionaal Archief Dordrecht
14 maart 1477
Prent Maria van Bourgondië
collectie Huis Van Gijn, Atlas Van Gijn
1849
Munt
Dordrecht mag zich al voor 1200 een stad noemen. Het krijgt privileges waaronder het opstellen van eigen regels, rechtspreken, een markt organiseren en het heffen van tol. Bovendien krijgt de stad een Munt, de plaats waar de graaf zijn munten laat slaan. Door deze privileges wordt Dordrecht de eerste, en belangrijkste, stad van Holland. In 1555 wordt het muntgebouw flink verbouwd op kosten van keizer Karel V, landsheer van de Nederlanden. Op de Groenmarkt komt zelfs een gevelsteen waarop de keizerlijke munt staat afgebeeld met zijn 'gouden reaal'
-
Gouden reaal
collectie Huis Van Gijn
1557
-
Gevelsteen van een gouden reaal
collectie bouwhistorie
1564
-
Keizer Karel V collectie Huis Van Gijn, Atlas Van Gijn
collectie Huis Van Gijn, Atlas Van Gijn.
ca. 1550-1600
Gilden
Dordrecht mag zich al voor 1200 een stad noemen. Het krijgt privileges waaronder het opstellen van eigen regels, rechtspreken, een markt organiseren en het heffen van tol. Het gevolg van deze voorrechten is dat de stad zich snel ontwikkelt. De handelaren bundelen hun krachten in gilden, zoals de wijnkopers, smeden en bakkers. Lidmaatschap van een gilde betekent dat er voor je wordt gezorgd: dat je werk hebt, dat je gezin wordt onderhouden en dat je wordt begraven in de gildekapel.
Vleeshouwersgilde
Het vleeshouwersgilde – of slagersgilde – is een van de zes belangrijkste gilden in Dordrecht. Het is een zogenaamd sleutelgilde en beheert een van de zes sleutels van de IJzeren Kast.
Drinkhoorn van het vleeshouwersgilde
collectie Huis Van Gijn, schenking 1907
1688
Wijnkopersgilde
De wijnkopers laten in de 16e eeuw deze dekselbokaal maken om uit te drinken tijdens feesten. Op het deksel staat cupido. Op de beker zelf zijn taferelen van de wijnhandel te zien, zoals het maken van de fusten en het drinken van de wijn.
Beker van het wijnkopersgilde collectie Huis Van Gijn, aankoop 1999.
collectie Huis Van Gijn, aankoop 1999.
1582
Kloveniersgilde
Naast gilden die zijn georganiseerd op basis van het beroep, zijn er ook schuttersgilden. Leden beschermen de stad, zowel binnen als buiten de muren. Ze zijn genoemd naar hun wapen, in dit geval de klover (een soort geweer).
Kaproen van de Kloveniers, fluweel
Collectie Huis Van Gijn, bruikleen 1894
1622
Halsketen
Deze spectaculaire halsketen is voor een wedstrijd. De deelnemers schieten op een gaai, een houten vogel op een paal. De winnaar mag de keten dragen.
Halsketen van het Kloveniersgilde
collectie Huis Van Gijn
1475